*Kohhran Dik Hriat Theihna Tehfung*
*"A Thlah La Bang Kohhran" nihphung Bible a kan hmuh te:*
1. Thuthlung Hlui atanga Israel hnam 12-te leh Thuthlung Thar huna Apostol 12 hmanga hmachhawp lak chhohna chat Isua Krista Kohhran ze ding a ni tur a ni.
2. Thuthlung thar kohhran dik chu Jerusalem atangin Penticost ni a thlarau thianghlim lo thlengin a nemngheh, Jerusalem atanga intan a ni tur a ni.
3. Pathian thupekte zawma Isua krista hriattirna thu pawm tu kohhran a ni.
Revelation 12:17 ...which keep the commandments of God, ...
4. Thupuan 12:1,2 Tin, thilmak ropui tak vanah a lo lang ta a; hmeichhia, nia inthuam, a ke hnuaia *thla* awm, arsi sawm leh pahniha siam lallukhum khum a lo awm a, ani chuan nau a pai a; nau vei nain a sa hram a.
*Hmeichhia* = Kohhran
*Ni (sun)* = Isua Chanchin Tha = Thuthlung Thar
*Thla (Moon)* = Hretu rinawm = Thuthlung Hlui
*Hmeichhia Ni a inthuam* = Kohhran chu Isua Krista chanchin tha eng a thuam a ni.
*Johana 8:12* Tin, Isuan an hnenah thu a sawi leh a, *"Kei khawvel entu ka ni,* tu pawh mi zui chu thimah a leng tawp lo vang a, nunna eng a nei zawk ang." a ti a.
*Sam 89:34-37* Ka thuthlung chu ka bawhchhe lovang a, ka hmuia thuchhuak chu ka tidanglam hek lo vang. Vawi khat ka thinghlimna chhalin chhia ka chham a; Davida hnenah dawt ka sawi lo vang; A chi thlahte chu kumkhuain an awm ang a; A lalthutphah chu ka hmaah ni angin a awm bawk ang. *thla* angin *kumkhua atan* tihnghehin a awm ang a, Van duma *hretu rinawm* ang khian," a ti a.
Thuthlung Hlui hi Thuthlung Thar (Isua Krista) vang chauhva eng a vuah ve theih a ni.
*Sam 119:105 * I thu hi ka ke atante hian khawnvar a ni a, Ka kawng atan eng a ni.
*Kohhran dinna,* innghahchhan chu Bible,* Thuthlung Hlui leh Thar* hi a ni tih a rawn ti chiang a ni.
*" Hmeichhia, ...arsi 12-a siam lallukhum a khum "* Thupuan 12:1
Hmeichhia = Kohhran
Arsi = Isua zirtir 12 te
Lallukhum = zirtirte thurin
Kohhran chu Isua zirtir sawm leh pahnihte thurin a thuam a ni.
5. Chu kohhran chuan khawvel pumah chanchin tha a hril zo tu tur a ni. Matthaia 28:18-20
Chuvangin, khawvel pum huap kohhran a nih ngei a tul a, silchar pello mizo kohhran hi khawvel a huap thei lo angin, chutiang kohhran chu, kohhan tam tak an awm. Kohhran lian tak, hnam zawng zawng, lal zawng zawng huapzo, chanchintha keng lo kohhran an awm bawk.
6. *Kohhran lu ber chu* Pathian siam 'mihring' ni lovin, *Isua Krista* a ni tur a ni.
7. Chu Kohhran (woman) chu Thlalerah, rulpui hmuhphak lo vah, a biru tur a ni.
*Hmeichhia* = Kohhran chu, Setana'n a do avangin, a do chhung rei zawng tur ni 1260 a ni a, chu mi chhung chuan kohhran dik hmeichhia chu ni=kum1260 chhung a tlan bo ve ngei tur a ni. He tlan bo hun tlingtla lova lo piang kohhran a ni tur a ni lo.
*Thupuan 12:6 Tin, hmeichhia chu thlalera Pathian buatsaih hmun a neihnaah chuan a tlan bo va, chutah chuan ni sangkhat leh zahnih leh sawmruk an chawm theihna turin.*
*Thupuan 12:14 Tichuan, thlalera a hmunah chuan a thlawh luh theih nan, hmeichhe chu mupui lian tak thla khing hnih an pe a, chutah chuan rulpui hmuh phak lohvah, hun khat leh hunte leh hun chanve chhung zawng an chawm ang.*
Ni khat = Kum Khat = Hun Khat = Ni 360
Judate calendar-ah hian thlakhatah ni 30 vek awmin kum khatah thla 12 an nei a ni.
*hun khat* = kum khat = 30days/mnth x 12 mnths = Ni 360
*hun te leh* = kum hnih = 30days/mnth x 24mnths = Ni 720
*hun chanve* = kum chanve = 30days/mnth x 6mnths = Ni 180
*Ni 1260 = Kum 1260 chhung*
*8. Isua'n Matthaia 24:15 Chuticuan, titiautu tenawm, zawlnei Daniela sawia kha, hmun thianghlima dinga in hmuh hunah chuan (a chhair apiangin a awmzia hre rawh se)*
*Daniela'n thlarau Thianghlim hriattirna a A Thlah La Bang (Remnant Church) Kohhran din lan leh hun tur a sawi lawk nen chu kohhran lo din leh hun chu a inmil bawk tur a ni. Daniela 12:11-12*
11Tin, halral thilhlan awm fote lak bo a niha, tiauna tenawm dintir a nih hun atang chuan, ni sangkhat leh zahnih leh sawmkua a ni ang. 12Nghak hram hrama, ni sangkhat leh zathum leh sawmthum leh panga thleng zo chu *a eng a thawl e.*
Milem bia chi hrang hrangten an pathian biakna atan halral thilhlan an tih dan theuhin an ti (perform) thin a. AD 496-ah Milem bia, lal thil ti thei tak Clovis, king of the Franks (later France) chuan Catholic pathian biakna chu a hmang tan a, Catholic rinna a darh chak hle.
A tawi zawngin, 508AD-ah Frank, Goth, Catholic leh Arian ten an sakhuana chungnung zawk inchuhna karah Catholic sakhua ah an inrem ta a. Chung milem bia (Paganism) te biak pathian lim (symbols) te chu Catholic-in chawi nungin, milem bia ten an thilhlan tih dan hrang an neih bansanin, Catholic sakhua danin an be ve ta thung a ni.
_A hnuaia link hi thil thleng ngei thu a nihna tarlanna mai a ni._
What Happened in A.D.508? http://www.patmospapers.com/daniel/in508.htm
The Story of Clovis http://www.patmospapers.com/daniel/clovis.htm
Daniela 12:11 - Tiauna tenawm din tir - halral thil hlan awm fo lak bo - atangin ni 1290 a ni ang.
508 AD - halral thil hlan awm fo lak bo
+1290 AD
1798 AD Tiauna tenawm din tirin a lo lang ta
Pope Pius VI and the French Revolution http://www.history1700s.com/index.php/articles/12-french-revolution/126-pope-pius-vi-and-the-french-revolution.html
Daniela 12.12 Nghak hram hrama, ni 1335 thleng zo chu a eng a thawl e.
508 AD - halral thil hlan awm fo lak bo
+1335 AD
1844 AD
Isua thil tum, kohhran din, khawvel mamawh, ama aiawh tur kohhran, hmakhawsang huna tlanchhiatna avanga an lo hlawhchham tawh kha, hlauhthawnna leh nekchepna leh tihduhdahna awm tawh hauh lo vin, engthawl leh thlamuang takin Thlarau Thianghlim tanpuina dil chung zelin hnam zawng zawng, ram zawng zawng huapa chanchintha hril zo turin khawvel hmuh theihah kohhran dik thuchah eng chu, engthawlna hun tharah lo chuang chhuakin 1798AD hunah a lo ding lang leh chauh tur a ni.
Tiang chuan, kohhran dik chu Eden huan pawn atangin rul thlah leh hmeichhe thlah = kohhran chu indovin Pathian duh dan chu chu Israela = Pathian fate kaihhruainaah lo langin Apostle kohhran thianghlim chuan do a hlawh dawn tiin kum 1260 chhung a bikruk bo hnuah a lo lang leh ang tih chu Daniela pawh chuan Daniela 12:11,12-ah a lo hrilhlawk bawk a ni.
Chuvangin, chu kohhran hlun tak lo lang leh chu a thlah la bang (remnant church) Bible-in a tih awm zia leh a tih kohhran chu a ni a, Pathianin Pathian fa kaihhruaia a kaihhruai laia Biak Buk inrelbawlna khan Israel fate thlan bik an nihna chu hlen tura inrelbawlna a ni nghal a ni.
Israel hnam sawm leh hnam hnihte kha biak buk hian a phuar khawm tlat a, chu chu lungpui chunga Isua kohhran din nen a tehkhin theih a, chu kohhran behchhan chuan chanchin tha hrila ram zawng zawng leh hnam zawng zawng hnena puang tura mawhphurhna chu ringtute kovah a nghah a ni.
Matthaia 16:18 chhiar apiangin kohhran din leh thawr mai zelna lam a kawk lo va, kohhran hmunpui pakhat = biak buk atanga Pathian fa hnam sawm leh hnam hnihte chuan chanchin tha kan hril tur thu a kawk a ni. Chu chu, grape zung chawm: grape kung, grape zar leh grape hnah te kan lo nih dan, Kohhran, Isua Krista Taksaa thlarau thilpek tihkoh (Apostle), zawlnei (Prophets), chanchin tha hriltu (Evangelist), kohhran chawmtu (Pastor) leh zirtirtu (teacher) te pum khat kan nihna tur chu a ni.
Chuvangin, grape kungpui hrui zawma beramno tlanna chanchin tha hrila puang chauh tur kan ni a, kohhran pawlin grape kungpui hrui a zawm dan chu, keini a pengte (kohhrante) hian thawhlawm leh kan chin statistic report thlenga grape kungpui hrui zawm kan nih thlapna hi a ni. Chutiang chuan, Israel fate khan khawvela an mawhphurhna chu hlen turin Pathianin biak buk inkaihhruaina leh inbawlna chu Pathian fate hnenah a lo pe a ni. Tichuan, Krista pakhat, kohhran pakhat, Israel hnam sawm leh hnam hnih te chu Pathianin Israela (Singular) a tih tlat anga Krista rawngbawl tura thlan kan ni.
Kan Holy Bible-in A thlah la bang kohhran a tih bak lo hi chu khawvel pian tirha talh tawh beramno tlantu zawm kohhran a awm lo va, kohhran dik tehna pakhat kum 1260 pawh bi bo lo kohhran hlun tak nih ringawtna pawhin bible-in a sawi tehna hlen famkim zo lo a nih avangin kohhran dik lo a ni mai.
A thlah la bang kohhranin chanchin tha a puan tur chu tha hnemngai takin Paulan Hebrai 5: 12A hun ngaihtuah zawngin zirtirtu ni tawh hial awm in ni na a, Pathian thu bul ber, a aw b te chu zirtir in ngai leh ta a, chaw rum ni lova hnute la ngai mi ang in lo nih tak hi. 13,14 Hnute (khawngaihna) ring apiang chuan felna thuah hian hriatna a nei si lo, nausen an nih avangin. Chaw rum erawh chu puitlingte tan a ni, chungte chuan an hman fo avangin, chhia leh tha fiah turin an hriat theihnate chu an sawizawi tawh.
Chu dinhmun thar duhawm tak ‘puitling lam pan’ a tih hian Jona, Paula, Johana te ang a hun hnuhnung kohhran miten Isua Krista thuchah Chanchin Tha chu hrila puitlin lam pana thanglian turin Isuan thu min chah a ni. Chaw rum thu chu tah hian kan sawi hman ta lo a ni.
*Thupuan 12:17 “Tichuan, dragon chu hmeichhe chungah chuan a lo thinur a, a thlah la awm, Pathian thupekte zawma Isua hriattirna thu pawmte chu do turin a kal ta a.”* tiin hmeichhia=kohhran chuan nasa taka do a tawh leh dawn thu hi future tense a ni.
welcome
Monday, 27 August 2018
Kohhran Dik Hriat Theihna Tehfung
Wednesday, 24 January 2018
KRISTA DÂN CHU
(Galatia 6:2-5)
Paula chuan phurrit phurh leh Krista dân te chu thil inzawm tlat niin a sawi a. “Krista dân”a tih chu eng nge ni? Matthaia 22:34–40; Johana 13:34; Galatia 5:14; 6:2. ___________________________________________________________ ___________________________________________________________
Paula țawngkam hman “Krista dân” (Grik țawngin, ton nomon tou Christou) tih hi amah vêkin țawngkam dang deuha 1 Korin 9:21-a hmang bawk tih loh chu Bible hmun dangah a lang ve miah lo va.
Chutiang taka țawngkam danglam bîk a nih avâng chuan hrilhfiahna chi hrang hrang pawh a tam hle rêng a.
Mi țhenkhat chuan Sinai tlânga pêk Pathian dân kha chu dân dang, Krista dânin a thlâk daih tawh tih tilangtu niin an ngai a.
Mi țhenkhat dang chuan, he laia dân tih thumal hi thil nih dân phung tlângpui sawina ni maiin an ngai thung (Rome 7:21 en la), chumi awmzia chumi dangte phurrit kan chhâwksak hian Krista tih angin kan ti ve tihna a ni.
A hnuhnûng zâwk hi chuan dikna chen eng emaw chu nei tho mah se, a sawina boruak leh Galatia 4:12-a hetiang deuh țawngkam dang a hman dân ațang hian “Krisa dân zawm famkimna” chu hmangaihna hmanga Thu Sâwm Pêk zawm famkim thu sawina tho a ni tih a lang a.
A hma pawhin Paula vêk hian Krista lo kal hmasakna khân țhatnadân hi engmah lovah a chantîr loh thu a lo sawi tawh a. Chuti ahnehin, hmangaihnain ahrilhfiah țhatna dân hi chuan Kristian nunah dinhmun pawimawh tak a la chang chhunzawm zêl zâwk a ni.
Isuan leia rawng a bâwl lai zawnga zirtîr țhin leh a dam chhûng mai ni lovin, a thihna hmang pawha a lo tih țhin khaikhâwmna a ni a.
Mi dangte phurrit kan chhâwk hian Isua hniak hnûng kan zui a ni mai lo va, dân kan zâwm famkim tihna a ni bawk.
He lai thu-ah hian thil dang pakhat sawi fel tûr a la awm a, chu chu Galatia 6:2 leh 6:5 inkalh tlat nia lang hi a ni. Amaherawhchu, Paula hian thil pahnih sawifiahna atân țawngkam pahnih a hmang a ni tih kan hria a nih chuan awlsam tê-in kan ching fel thei mai thung ang.
Kan hmuh tawh ang khân, châng 2-naa phurrit a sawina thumal (Grik țawngin, baros) hian lam hla deuh hleka phurh thlen tûr thil rit takeng emaw a kâwk a. Châng 5-naa a thumal hman erawh hi chu phortion niin, chu chuan lawngin bungrua a phurh emaw, sipaiten an hnunga an ah țhin ipte emaw, chhûl chhûnga awm nausên emaw a kâwk ve thung a.
Hêng kan han sawi tâkte ațang pawh hian mi dangten min phurhpui theih phurrit eng eng emaw a awm a, chutih rual chuan mi dangin min phurhsak theih miah loh phurrit pawh a awm tho bawk tih alang, entîr nân, mahni inthiam lohna kan neih te, hrehawm tawrhna te, leh thihna te hi. Hêngahte hi chuan Pathian chauhin min țanpui thei rêng a ni (Mat. 11:28–30).
I phurrit țhenkhatte kha chu mi dangten an chhâwk theih lai chein, țhenkhat erawh chu LALPA chauhin a chhâwksak thei thung chea. Nangmah maia i phurh zawh loh i phurritte chu engtin nge LALPA hnêna thlen mai nachâng i hriat theih ang?
Tisa Thiltihte Chu
TÎSA THILTIHTE CHU
Tîsâ leh Thlarau inbeih tawn reng thu a sawi hnuah Galatia 5:18–26-ah hian hêng nihphung pahnihte inan lohna chu a thiltihte ve ve-te târlangin a sawi zau leh ta a.
Hetianga thil ţha emaw, thil ţha lo emaw ziah tlar duat hi Juda-te leh Greco-Romean te thuziakah chuan thil pangngai tak a ni rêng a. Paula thil ziah pawh hian kan pumpelh tûr nungchang țha lo leh neih ve kan tum tûr nungchang dikte chu min hrilh a ni.
A hnuaia Bible châng târlanten nungchang țha leh nungchang țha lo an sawite hi ngun takin chhiar la. Engtiang kawngin nge Galatia 5:19–24-a Paula sawi leh hêng chângten an sawi hi a inan a, a danglam bawk sawi rawh. Jeremia 7:9; Hosea 4:2; Marka 7:21, 22; 1 Timothea 3:2, 3; 1 Petera 4:3; Thupuan 21:8. ___________________________________ ________________________________________________________________________
Paula hian mi dangten nungchang țha leh nungchang țha lo hrang hrang an ziah chhuahte hi a hre chiang ve tho nachungin, Galatia Lehkhathawna a hman dân nên hi chuan danglamna lian tak tak a awm a.
A hmasa berah chuan, Paula hian hêng nungchang chi hnihte in an lohna hi sawi ve tho mah se, a sawi dân phung erawh a inang lo va. Nungchang țha lote chu “tisa thiltihte” tiin a sawi a, nungchang țhate erawh chu “Thlaraurah” tiin a sawi ve thung.
Hêng nungchang pahnihte inan lohna hi hriatthiam a pawimawh hle mai. James D.G. Dunn-a chuan ti hian a lo ziak a:
“Tîsâ chuan thil phût a nei a,
Thlarau erawh chuan a pe chhuak thung.
A hmasa zâwk hi chuan mahni châk zâwng leh duhzâwng ringawt a ngaihtuah a, a hnuhnûng zâwk erawh hi chuan mi dangte a ngaihsak a, a dam thlap a, a dawhthei a, a rintlâk êm êm bawk. Pakhat hian mihringin kan duhzâwng anga thil kan sîksâwi nasat țhinzia a tilang a, pakhat dang hi chuan Pathianin min țanpui a, chhûng lama siam tharna hi nungchang rintlâk neih theihna hnâr a ni tih min hriattîr ve thung a ni.”—The Epistle to the Galatia, p.308.
Nungchang țha leh nungchang țha lo a ziah chhuahte danglamna lian tak dang leh chu nungchang țha lote hi pakhat chauh anga sawiin, “tisa thiltihte” a ti a. Nungchang țha erawh chu pakhat anga sawiin, “Thlarau rah” a ti mai thung. Heta țang pawh hian tisaa nun chuan ințhenhranna, buaina, innghirnghona, leh inpumkhat lohna bâk a thlen thei lo tih a lang reng mai a. Chutih laiin, Thlarauva nunna erawh chuan Thlarau rah pakhat a chhuah ve thung a, chu chuan inpumkhatna thlentu nungchang pakua a lantîr ve leh chhâwng țhîn a ni.
Hetiang hi a nih avângin, mi țhenkhat chuan Pathian chungchâng kanrin dân chu thil pawimawh ber a ni lo, kan tih tak phawt chuan a țha vek tiin an sawi mai țhîn a.
Mahse a dik hauh lo. Paulan nungchang țha lo a ziah chhuahte hian chumi leh ling chiah chu a nihzia a tilang zâwk a: Pathian chungchânga ngaihdân dik lo neihna chuan mipat hmeichhiatna hman khaw lohnaah leh sakhaw biak dân dik lovah mi a hruai lût țhîn a, chu chuan mihringte inlaichînna a tikehchhe vek țhîn. Chu mai pawh ni lovin, nunna hial pawh minchantîr thei bawk (Gal. 5:21).
Paulan “tîsa thiltihte” tia a sawi hi en la. A zavai hian Thu Sâwm Pêka a khawi emaw ber tal bawhchhiatna a ni zêl tih i hmu thiam em?
Thihna Hian Sual A Dawi Mawi Em??
TIHNA HIAN SUAL A SAWI MAWI EM?
Paula an puhna pakhat chu rinna avâng chauha thiam chantîr kan nih thu a sawi țhin khân thil sualti tûrin mi a tingampa sawt tih a ni a (Rome 3:8, 6:1).
Chutianga puhtûte chuan ‘Pathian pawm tlâk ni tûrin dân zawm a ngai lo a nih sî chuan, eng vângin nge kan nun dânah kanfîmkhur a țûlna vak awm ang?’ tiin an sawi țhîn a.
Hetiang deuha puhnate hi Luther-a pawh khân a rawn hmachhawn ve leh chiah a ni Engtiangin nge Paula hian rinna avâng chauha thiam chantîr kan ni tih thurin hian nungchang sual put pawi tih lohna min neihtîr a ni tia an puhna chu a chhân lêt? Galatia 2:17, 18. ___________________________________________________ ___________________________________________________________
Amah beituten an puh chhiatnate chu “Hnai lo ve” (“Chutiang chu Pathianin a thlen phal lul suh se,” ESV) tiin achhâng lêt a. Krista hnên kan pan thawh hnûah pawh hian suala tlûk luh leh theih chuni tho mah sela, chumia mawhphurtu erawh chu Krista a ni lo chiang a. Dân kan bawhchhiat a nih chuan, keimahni ngei hi a bawhchhetute chu kan ni.
Engtin nge Paula hian Isua Krista nêna an inpumkhat dân chua sawifiah? He a chhânna hian engtin nge amah dotuten an puhnate chu a chhân thlâk? Galatia 2:19–21. ___________________________________________________________ ___________________________________________________________
Paula hian amah dotûte țanchhan chu âwm ang lo a tihsak khawp mai a. Rinnaa Krista lo pawm mai hi thil tê tham tak a ni lo va; kan nun dânah inthlâk danglam tak tak a awm sî loh chuan, Pathian pawhin mi felah min chhiar thei bîk lo a ni.
A leh lamah, rinnaa Krista pawm mai erawh chu a dân a dang daih a. Krista nêna inzawmna pumhlûm neih niin, a thihna leh thawhlehna țâwmpui vêna a ni. A thlarau lam zâwng chuan, Paula hian Krista nên chuan khenbeh tawh kan ni a, chuvângin mahni hmasialnaa zung kaih kan nun dân hlui sual takte kha a kan lo bânsan ta niin a sawi a (Rome 6:5–14).
Kan nun dân hlui chu kan thlah ta hmiah a. Thil engkim chu a lo thar ta vek bawk (2 Kor. 5:17). Krista-ah chuan nun thar nei tûrin kaihthawh kan ni tawh a. Keimahni chhûnga nung, tho leh Krista chuan nî tin amah ang deuh deuh tûrin min siam țhar zêl țhîn a ni.
Chuvângin Krista rinna chu thil sual tih phahna tûr ni lovin, Krista nêna inlaichînna thûk zâwk leh nghet zâwk nei tûra sâwmna a ni a, chutiang inzawmna chu dân zawm avânga chhandamna chan inzirtîrna sâkhuaah hian hmuh theih a ni ve ngai rêng rêng lo a ni.
Engtiangin nge dân thiltihte tel lova rinna avâng chauha chhandam kan nih thû hi i lo hriatthiam ve?
A tihlâu deuh chein, sual tih phahna chhuanlam a ni palh hlauh thei niin ingai nge ni a, i lâwm êm êm zâwk? I chhânna chuan chhandamna i hriatthiam dân engtin nge a lantîr?
Dan Thiltihte
DAN THILTIHTE
Paula hian Galatia 2:16-ah ngawt pawh mi tû mah “dân thiltihte” avânga thiam chang an awm loh thu hi vawi thum lai a sawi a.
“Dân thiltihte” a tih hi eng nge ni? Engtin nge hêng Bible chângten (Gal. 2:16, 17; 3:2, 5, 10; Rome 3:20, 28) “dân thiltihte” a tih awmzia hi hrethiam thei tûrin min țanpui? _______________________________ ________________________________________________
“Dân thiltihte” tih țawngkam awmzia hrethiam tûr chuan engtiangin nge Paula hian dân tih thumal hi a hman țhin tih kan hriatthiam hmasak phawt a ngai a. Dân (Grik țawngin, nomos) tih thumal hi Paula lehkhathawnahte hian vawi 121 lai a lang a. Thil chi hrang hrang–Pathianin zâwm tûra amîte a duh dân (law) te, Mosia lehkhabu panga (Torah) te, Thuthlung Hlui pum pui te leh, mi zawng zawng zawm tlân tûr dân sawina te a ni thei vek a. Chutih rualin, Paulan a hman dân takah hi chuan Mosia hmanga Pathianin amîte hnêna a pêk dân chi hrang hrangte kha a kâwk deuh zêl a ni.
Chuvângin “dân thiltihte” tih țawngkam hian Mosia hmanga Pathianin a pêk dânin–țhatna dân (Thu Sâwm Pêk) a ni emaw, serhleh sâng dân a ni emaw–a phût zawng zawngte kha a huam vek niin a lang. Paulan a sawi awmzia tak chu, eng anga nasa pawhin dân hi zawm tum mah ila, kan thuâwihna chu Pathianin thiam min chantîr phahna leh, Pathian hmaa mi fel tia puan kan nih theihna tûr khawpa țha a tling zo ngai dâwn chuang lo tihna a ni.
A chhan chu, Pathian dân hian ngaihtuahna leh thiltih kawng tinrêngah rinawmna vâwrtâwp a phût tlat a–chu pawh chu eng emaw châng chauh ni lovin, engtik lai pawhin a la ni ta deuh deuh a; a thupêkte hi a țhen a zâr chauh ni lovin, a zavaia zawm vek a ngiat tlat bawk a ni.
“Dân thiltihte” tih țawngkam hi Thuthlung Hlui lamah chuan a lang ve lo va, Thuthlung Thar lamah pawh Paula lehkhathawnte tih lovah chuan hmuh tûr a awm miah lo bawk. Amaherawh chu, kum 1947-a Tuipui Thi kam vêla Juda pâwl pakhat, Isua hunlaia chêng ve, Essene-ho antih maite thuziak hlui eng emaw zât an hmuh chhuahte (Dead Sea Scrolls) ațang khân “dân thiltihte” tih țawngkam awmzia chu hriatthiam a lo ni ta a.
Hêng lehkhabu zialte hi Hebrai țawnga ziak a ni a, zial pakhatah chuan he țawngkam chiah chiah hi a lo awm ve tlat mai. Chu lehkhabu zial hming chu Miqsat Ma’as Ha-Torah a ni a, “Dân Thiltih Pawimawh Tak Takte” tia lehlin theih a ni.
He lehkhabu zialah hian Bible behchhana thil thianghlimte tihbawlhhlawh a nih lohna tûra vênhim dân chi hrang hrang sawifiah a ni a; chûng zîngah chuan Jentail-te lak ațanga Juda-te danglam bîkna eng emaw zât pawh a tel a.
A tâwp lamah chuan hêng “dân thiltihte” hi țha taka i zâwm a nih chuan, “mi fela chhiar i ni ang” tih a inziak a ni. Paula ang lo takin he lehkhabu zial ziaktuhi chuan rinna avâng ni lovin, nungchang țhat avânga felna hlawh chhuak tûrin min râwn a ni.
Nangma nun kha inen la, engtiang taka țhâin nge Pathian dân hi i zawm le? Dân zawm avânga thiam chan tûr ni ta ang se, thiam chang thei tûr khawpa țhâin i zâwm niin i inhria em? (Rome 3:10–20 en la).
I inhre lo a nih chuan eng vânga inhre lo nge i nih, i chhânna chuan engtin nge heti laia Paula thil sawi hi hrethiam tûrin a țanpui che?
Tuesday, 23 January 2018
Dan Thu Zawng Zawng Chu Zawmin
*DÂN THU ZAWNG ZAWNG CHU ZÂWMIN*
( GALATIA 5:13-15)
Engtin nge Galatia 5:3-adân thu zawng zawng zawm vek a sawi hnâwmna hi Galatia 5:14-a a sawi mâwi leh si-na nên hian kan sawi rem theih ang?
Rome 8:4; 10:5; 13:8; Galatia 3:10, 12; 5:3, 14 te pawh en la. ____________________________________________________________________________________________
Mi tam tak chuan dân thu zawng zawng zawm vek a sawi hnâwmna leh a sawi mawina te hi thil inkâwlkalh tak, dik ve ve thei tho ni bawk si ang chi hi niin an ngai a. Mahse a ni lo. Paula hian Kristian nun leh dân inlaichînna sawi fiah dân kawng pahnihte inan lohna târlan nân he ţawngkam hi a hmang ve ve tih hriat tûr a nia.
Entîr nân, Kristiante chuan dân an zâwm tûr a ni ti anga sawina rêng rêngahte hian “dânina phûtte ti” tih angin a sawi ngai lo rêng rêng a.
He ţawngkam hi chu dân hnuaiaawmte leh dânin a phût thilte “ti-a” Pathian pawm tlâk nih khêlte nungchang sawi nân chauh a hmang ţhîn a ni.
Mahse hetianga kan sawi avâng hian Kristaa chhandamna lo neite chuan dân an zâwm lo kan tihna erawh a ni lo. Paula pawhin dân an “zâwm famkim” niin a sawi a.
A sawi awmzia chu, Kristian nungchang dik tak chu dânin a phûtte pâwn lam lang theia “tih” ang mai lo deuh hi a ni a tihna a ni zâwk.
Paula hian “tifamkim”tih țawngkam a hmang a, a chhan pawha tih a tih aia thûk daih zâwk a nih vâng a ni.
Hetiang thuâwihna hi chu Isua Kristaa zung kaih tlat a ni a (Mat. 5:17).
Dân thlauhthlâkna a ni lo va, hmangaih tûra dân sawi hnâwmna lah a ni hek lo; ringtuten dân zawng zawngin a tum dik tak leh awmze dik tak an lo hriat theihna tûr a ni zâwk a ni.
Paulan dân awmze famkim hmuh theihnatûr a sawi chu khawiah nge a awm le?
Leviticus 19:18; Matthaia 19:19; Marka 12:31, 33; Rome 13:9; Jakoba 2:8.______________________________________________________________________________________________________________________
Paula hian Leviticus 19:18 thu a sawi chhâwng chu ni tho mah se, a sawi chhâwn chhan tak erawh chu Isua pawhin a lo sawi chhâwn ve tawh vâng a ni a.
Amaherawh chu, Isua kha Juda sakhaw zirtîrtute zînga dân thu zawng zawng khaikhâwmna atâna Leviticus 19:18 thu hmangtu awm chhun a ni lo va. Isua pian hma daiha mi, Rabbi Hillel-a pawhin ti hian alo sawi tawh a: “Nangma ngaiha huatthlala chu i vêngte chungah pawh ti bîk suh; chu chu dân thu zawng zawng khaikhâwmna a ni” tiin.
Mahse Isua thlîr dân erawh a dang khawp mai (Mat.7:12). Dân thu zawng zawng zawm vek a sawi mâwi a ni mai lo va, dân leh hmangaihna te hi thil inrem lo a nih loh dân pawh a târlang nghâl bawk.
Hmangaihna tel lo chuan dân hi thil ruak leh khirh tak a ni ringawt a; chutiang bawkin dân tel lo chuan hmangaihna hian kalna tûr lam a nei lo hrim hrim bawk a ni.
Mi dangte hmangaih nge awlsam zâwka Thu Sâwm Pêk zawm? Eng vânga awlsam zâwknge a nih? I chhânna chu in pâwlah i sawi dâwn nia.
Tuesday, 16 January 2018
Pathianin A fapa A Tir Chhuak Ta A
PATHIANIN A FAPA A TÎR CHHUAK TA A
(Galatia 4:4)
“Nimahsela a hun bi a lo kim khân Pathian chuan a Fapa, hmeichhe hrin, dân hnuaia piang chu a tîr chhuak ta a” (Galatia 4:4, ESV).
Paula hian “hun bi kim” tih țawngkam a hmang kher a, hei hian Pathian chu mihringte tâna aruahmannate tihlawhtling ngei tûrin hnâ a thawk a ni tih a tilang.
Isua kha ama duh hun huna rawn kal ve ngawt a ni lo va; Pathian hun ruatah chiah chiah a ni a lo kal ni. A lo kal hunlai vêl kha Pax Romeana tia a hriat a ni a, Rome ram awp chin zawnga remna leh muanna a thlen lai hun a ni a, chu chuan kum zahnih chhûng vêl a awh a ni.
Khatia Rome sipaiten Mediterranean Tuipui kam vêl ramte an hneh tâk hnû khân remna leh muanna a lo thleng a, hnam hrang hrangte chuan țawng thuhmun hmang tlângin, hnamzia pakhat an ințâwm a, inkal pawhna a lo țha ta bawk nên, hei vâng hian chanchin țhapawh chak takin a darh theih phah rêng a ni.
Bible thlîrna lam ațang pawhin hetih lai hun hi Pathianin atiam tawh Messia lo kal hun atâna a lo ruat sa a ni ve chiah bawk (Dan. 9:24–27).
Eng vângin nge Krista khân min tlan theihna tûrin kan mihring nihphung hi a rawn neih ve kher a țûl le ? Johana 1:14; Galatia 4:4, 5; Rome 8:3, 4; 2 Korin 5:21; Filipi. 2:5–8; Hebrai 2:14–18; 4:14, 15._______________________________________________________________________________________________________ Galatia 4:4 leh 5-ah hian Bible-a chanchin țha sawina tâwi kim ber pakhat chu kan hmû a.Mihringte chanchina Isua a lo kal ve hi tihpalh thil thu a ni lo. Pathian chuan a Fapa a rawn tîr thla a.|awngkam danga sawi chuan, chhandam kan nih theihna tûrin Pathian hmâ a rawn lâ pawh kan ti thei ang chu.
Hêng châng pahnihtea lang chiang deuh mai bawk chu Krista chatuana Pathian a nih thu hi a ni a (Joh. 1:1–3; 18; Filipi 2:5–9; Kolosa 1:15–17).
Pathian chuan vântirhkohtu emaw a rawn tîr mai lo va. Amah ngei a lo kal a ni.Isua kha awm țan nî nei lo Pathian Fapa ni mah se, “hmeichhe hrin” erawh a ni ve tho bawk a. He lai thu hian mipa chî tel lova piang a nihna a kawh tho rualin, mihring dik tak a nihzia sawi lan a tum mah zâwk niin a lang.
“Dân hnuaia lo piang” tih țawngkam hian Isua kha Juda hnama piang a nih thû a sawi bâkah,mihring zawng zawngin kan phurh vek ânchhia chu ani pawhin a rawn phur ve a ni tih a kâwk bawk.Keimahnia inchhandam mai thei kan nih loh avângin Krista chu mihringa a rawn țan a, kan nihna min rawn țâwmpui ve a ngai a. Suala tlu tawh kan nihphung chu a Pathian zia nên ainbelhbawm a, chumi avâng chuan kan Âiawh, kan Chhandamtu leh kan Puthiam Lalber ni tûrin a tling ta a ni.
Adama pahnihna a nihna angin Adama pakhatnain a thuâwih lohna avânga a lo hloh tawh zawng zawngte chu rawn la kîr leh vek tûrina rawn kal a (Rome 5:12–21).
Athuâwihna hmang khân dânin a phûtzawng zawngte chu tlingtla vekin, Adama lo hlawhchham tawhna chu a tlan chhuak a. Kraws-ah khân mi sualte thih âi thîin, rinna dik tak neia a hnêna intulût zawng zawngte chu tlan chhuak vek tûrin dikna chanvo alo nei ta a ni.
Dan Laka Thi Tawh
DAN LAKA THI TAWH
Sunday November 19, 2017
Rom 7:1–6 chhiar la. Paulan a lehkhathawn lo chhiartuten dan nena an inlaichîn dan sawifiah nana tehkhin thu a hman chu eng nge ni a, chumi hmang chuan eng thu nge a sawi?
Paulan Rom 7:1–6-atehkhin thu a hman hi hriatthiam a harsatna chin a awm mah se, ngun taka kan zir a nih erawh chuan a awmzia kan man thei tho chuan a rinawm.
He lehkhathawnah hian Paula chuan Sinai tlanga din tawh Pathian chibai bukna chungchang kha a sawi a; chu chu dan tia a sawiin a kawh pawh a ni tlangpui bawk.
A hunlaia Juda-te khan hemi dan–an hnena Pathianin a pek hi–Messia lo kal ruala tawp ve nghal tur a ni tih an hrethiam hlei thei tlat lo mai a, an nuna thil pawimawh tak ni thin kha thlah mai an la tiam lo hle a ni.
Chu chu Paulan thiahsak a tum ber pawh a ni reng bawk.
Paula tehkhin thu sawi chu hetiang deuh hi a ni: hmeichhe pakhatin pasal a nei a. A pasal a la dam chhung zawng chu danin a pasala a phuar tlat avangin mipa dang a kawp thiang lo. Mahse apasal chu a thi a ni erawh chuan, a pasal hnena amah phuartu dan lakata zalen a ni ta thung a ni(Rom 7:3).
Engtin nge Puala hian innneihna dan chu Juda sakhaw kalphung sawifiahna atan a hman?
Rom 7:4, 5.A pasal thihnain hmeichhia chu a pasala phuartu dan lakata a chhanchhuak ta ang chiahin tisa dana awm thin nun hlui thihna pawhin, Isua Krista zarah Juda-te chu Messian hlimthla rawngbawlnate a rawn hlenchhuah hma zawnga lo zawm rih an tum dan (law) laka ata a rawn chhanchhuak ta a ni.
Tunah chuan “pasal” dang an lo nei leh thei ta a.Tho leh Messia chu nei a, Pathian tana rah chhuah tura sawm an ni nghe nghe bawk.
He tehkhin thu hi Juda-ten an sakhaw biak dan hlui kalsan turin zalenna an nei a ni tih an lo hriat theih nana Paula hmanraw hmante zinga mi a ni.Paula mai bakah, Bible ziaktu dangte pawhin Thu Sawm Pek hi zawm a la tul rengzia an sawite kha ngaihtuahin, heti laia Paula thil sawi pawh hi Juda ringtute tan Thu Sawm Pek zawma tul tawh lo a tihna anga lo ngaih ngawt chu thilawm ang lo tak mai a ni a.
Thatna dan hi hnawl ani tawh tih sawina atana he lai chang hmangtute hian a nihna taka chuan thatna dan hi hnawl tawh niin an ngai bik chuang miah lo va; ni sarihni Sabbath chauh hi hnawl a ni tih hi an sawi duh ber chu a ni zawk.
Chuvangin thupek pali-na hi tihban a ni tawh tih emaw, Sunday-a thlak, luahlantir a ni tawh tih emaw ngaihdan neihna atana Rom 7:4, 5 thu lo hman ve ngawt chu a ziaktu tum leh duh dan a ni hauhlo vang tih a chiang hle a ni.
Friday, 12 January 2018
Daniela Hapta
*Daniela hapta chhut dan diklo leh Chhutdan dik*
*Stellai Pa Vara*
Daniela 9:24,25 Bawhchhiatna tikin turte,sualna titawp tur te,Khawlohna thianfai tur te,chatuan felna la lut turte,inlarna leh thuhrilh lawk nena chhinchhiah turte,Hmunthianghlim ber chu hriak thih tur te in imi te leh ikhawpui thiqnghlim tan *hapta sawmsarih* ruatani e,Jerusalem tungding leh satha leh tura thupek achhuah atang Hriakthiha Lal lo awm thleng in hapta. sarih ani tih hrefiah thiam ang che,hapta sawmrukleh pahnih ah kawtthler leh lei rut te nen siam ani ang.hun buaithlak tak ah te pawh v26 hapta sawmruk leh pahnih hnuah chuan. *Hriakthiha chu tihbo ani ani ang*
👆 Hethu hi mitamtak ten Juda te hapta hi Ala zolo khawvel tawp dawn chiah ah hapta khat kum 7 juda ten an la hmang dawn a,,hehapta an hman zawh hunah chuan sualna te a awm tawhlo anga,felna ah kan lut vek tawh dawn ani an ti thin
heti hian an sawi bawka Hapta hi tunah hian ala vakvai a Akarah khawngaihna alo tlazep a chuvang chuan ala zolo ani an ti thin bawk
👆 Engpawh nise hapta chhut tan kum ringawt pawh hi buaina tham ani bawk ani
Awle Daniala hapta kan tih hi a apek chhan leh apek a ten an tih tur kan hriat atul hle bawk ani
Gen 12:3 Ithlahah khawvel hnamtin anla thawveng ang
👆hethuhian thu ahril thui hlemai,Abrahama thlah ah khawvel anla thawven tur thu tiam alo ni daih tawh maia, Israel te kha he khawvela thawvenna thu chanchintha puang tura Pathian in athlan an ni Exodus 19:5. ah chuan Chithlan Lalpuithiam nihna thu thlunpui an ni nghe nghe bawk
He Israel ten khawvela chanchintha puang tur an nih lai hian an tawmpui.tlat zawka, Milem pathiante lamah te an hawi zawk nghe nghe avang khan Asyria salah te,Babylon salah te an tang bawk ani,ansualna inhmuchhuaka inchhira an inlamlet theihna turin atirethei thin bawk a,,Asyria salah leh Babylon sala an tanlai khan Pathian an auva,Daniela te,Nehemia te,Pathian lamhawiin Chawnghei tawngtai an nei thin anih kha,chuvangin Lalpan Huntha dang (Probation) kum 490 hapta 70 ape leh ani
Daniela hapta chhut tan kum hi ngaihdan aphir hlawm hlemai a,Mahse adikber hretur chuan Ahun leh ni hapta 70 chhunga thil thleng tur kha afamkim thlengdik chiah chiah em tih te chhut angai dawn ani
*Jerusalem tungding leh satha leh tura thupek achhuah tanga Chhiar tur ani tih chu kan hrevek awm e Daniela 9;25*
Jerusalem satha leh tura thupek chhuah zat leh chhuah hun te *BC 536* Lal Kuran thupek achhuah a, *BC 519* ah Lal Daria khan achhuah bawk a, *BC 457* Khan Lal Artezerzia khan achhuah bawk a,,Tin hemi hnu ah hian Dodalna avangin *BC 444* khan Lal Artezerzia bawkin achhuah nawn leh ani
He Daniela hapta Chhut tan kum atang a chhut in Ni 2300 tawpah Biakbuk tlenfai na a awm dawn ani tih pawh kan hrethei bawk ani *Daniela 8:14
Thenkhatin BC 444 hi hapta chhut tan kum chu ani an ti bawk eng pawh nise ka pawm dan kan sawi hmasa phawt anga chumi zawh ah chhut dan diklo te kanla sawi chhunzawm leh dawn ania
*Bawhchhiatna tikin turte,sualna titawp tur te,Khawlohna thianfai tur te,Chatuan felna la lut tur te,inlarna thu hrilhlawkna nena chhinchhiah turte,* Thianghlimbera *( The most of Holy one )* chu hriak thih tur te in imi te leh ikhawpui thianghlim tan Hapta 70 *RUAT* ani dDaniela 9:24
👆Hetianglaia *Ruat* tih hi Heb.Chathak tih ani a,Lakhran,tanchhum,(determined) sawina ani a He hapta 70 hi Ni 2300 atanga teh thlak tur ani a,He hapta chhung hian an sual an sim loh chuan Pathian ram *Gospel* enkawl tu nihna laksak an ni anga ,arah chhuah tur *hnam* hnenah pek an ni dawn ani *Matthaia 21:43
Tichuan Vantirhkoh chuan Hapta 70 chu hmun thumah athensak ta a,
*Jerusalem tungding leh satha leh tura a Hriakthiha Lal rawnawm thlengin Hapta sarih (7) tih hrefiah thiam ang che tih leh Hapta 62 ah kawtthler leh leirut te nen siam ani ang tih hi alehlin afuh chiah lo tih hi kan hriat theuh ka ring
*Know therfore and understand that from the going forth of the commandment to restore and to build Jerusalyim unto the Messiah the Prince shall be seven weeks,and there score and two weeks,the street shall be build again,thr wall even in troublous times*
Nkjv
Chuvangin Jeruslem tungding leh satha tura thupek achhuah atanga hriakthiha,LalFapa lo awm thleng in ,hapta sarih leh Sawmruk pahnih hapta ani ang tih hrefiah thiam ang che,tin kawtthler leh leirutte nen siam that ani ang,hun buai thlak takah te pawh tihna ani
hetiang hian Vantirhkoh chian Hapta athen a,Hapta 7 hapta 62 hapta 1
👆heti hian then ani,tin *History* zirmichuan kan hria anga BC 408 hian Jerusalem chu dodalna nasa tak karah tunding anih kum chiah ani tih hi hnial kan awm awm lo ve,
👆Jerusalem tungding leh sak that chhung hi hapta 7 kum 49 chhung tih ani a,,Jerusalem an sakzawh a an dinthar na an zawh kum BC 408 atanga kan kum 49 kan paih chuan BC 457 chiah alo ni ang,
*He BC 457 hian Lal Artezerzia chuan Jerusalem tungding leh satha leh turin thupek achhuah ani, Ezra 7:11-26
tichuan Hapta70 chu BC 457 atanga kan chhut chuan kulh an sak that leh thleng Kum 49 hapta sarih chu BC 408 ah khan alo famkim ta chiah ani (Nehemia 6:15)
ṭBC 408 atanga chhiara Hapta 62 ah Hriakthiha LalFapa alo awm ang tih anih ang in,Hapata 7 leh 62 kan puntir chuan 7×62=434 alo ni a,BC 408 atanga chhiar a Kum 434 hapta 62 tawpna chu *AD 27 ahan hawlh thleng chiah a,
AD27 hian Lal Isua chu Hriakthih alo ni ta chiah a,Baptisma arawnchang ta chiahbawk ani.Matthaia 3:16,17(How God anointed Jesus of Nazareth with the Holy spirit and With power)
*Lal Isuan Baptisma arawnchan chiah khan juda te chuan An hapta 7 leh hapta 62 chu an hmang zo chiah tihna ani
Hapta sawmruk leh pakua an hman zawh tawh hnu pawh hian inchhir chu anla tum chuang lo hle anih kha
*Tin Hapta 62 hnuah ahchuan Hriakthiha chu tihbo ani ang* tih ani a,Daniala 9:26
Hapta 7 + 62 hapta 69 hnu hian Isua Messiah chu tibo ani ang tih anih ang in Hapta khat La awm lai takah chuan hapta Isua chu tih hlum alo ani ta a,AD 31 ah khan Isua chu tihhlum tihbo alo nita ani,
👆 AnLal Messiah an tih hlum hnu pawn in lamlet Tum lo in Isuan Ka thi anga Nithumni ah ka tho leh ang an tih pawh an awihlova anla do char char mai anihkha,
Lal Isuan asawi angin Nithumni ah chuan Pa in akaitho ta reng a, Lal Isua chuan athawhleh hnu pawh hian Juda te hapta ala tawploh avang in Azirtir te pawh jeruslem atang chanchintha chu hril tan chauh turin ati anih kha,Lal Isua awmlai ngei pawh khan Jentail te kawngah kal rihlo turin ahrilh nghe ngje ani Mathaia 10:5,6
Lal Isua Vana alawn hnuah zirtir te chuan TT puihna hmangin.Lal Isua kha Mesiiah anih thu an tlangau pui a,He an hapta tlem la awm ah hian Inchhira an inlamlet tak hlauh in tiin Isua chuan Jerusalem atanga chanchintha hi hril turin ati ani,
Tichuan petera chuan Israel te hnenah Inkhenbeh ngeikha Pathianin Lal leh chhandamtu niturin isiam ta, *Israel hnamtin in hremawlh rawhse* alo ti ta ni Acts 2:36
tichuan mitamtak chu inlam let in ,an thinlu g chhunangin alo na a,Petera hnenah Engtin nge kan tih tak ang an ti ta chul mai a,,
Petera chuan *Sim ula insual ngaihdam nan Isua hming in Baptisma chang theuh rawh u* tiin alo hrilh ta hlawm ani Acts 2:38
Nimahsela anhnenah chanchintha an hril chung pawh in An Juda te chuan an Beng an chhu ngawng kui tlata,,Ti chuan in Chanchintha an hnar zia en tir nan leh An duh loh zia en tirnan Stephana TT a khat tlat kha an deng hlum ta ani,Ti chuan Kumkhua a TT andodal fozia hriattir an ni a,Ti chuan AD 34 khan stephana an denhlum khan Hapta 70 an hmang zo ta ani
Tichuan Ad 34 khan Paula chu engin achhun thlu a,Annania hnenah kalin apiangthara Petera pawn bawm killi nei hmuin fiuliafa chitin reng hnamtin entirtu chu ahmu chiah bawk a, Acts 10:1-48 11:1-18 hemi kum atang hian TT chuan petera inlarna hmuh chu hriatfiah tirin jentail ye hnenah chanchintha an puang tan ta ani,
Petera'n Isua hnenah ka unauin ka chungah thil lo tisual se Vawi engzah nge ka ngaihdam ang?Vawi sarih em ni tiin azawt a,Lal Isuan vawi sarih thlengin ka tilo ache vawi 7×70=490 thlengin ka ti zawk che ani.tiin achhang a,Mathaia 18:21,22heihi Hapta 70 kum 490alo ni reng mai ani,
tichuan Israel te chuan Hapta 70 chhungchuan engmah tilo an ni mai bakah chanchintha hnar chu Thlarau thianghlim hnar tu annih avangin Arahchhuah tur hnam hnenah pek alo ni ta ani,,
*Juda Greek,vai,lushai,Mizo a awm tawhlo Hnam bila tih bik a awm tawhlo*
Aringtu apiangtan *Chithlan Lalpuithiam hnamthianghlim kan lo ni thei ta,Pathian mi kan lo ni vek ta zawk ani, 1Pet 2:9,10 Galatia 3:27,28 Kollosa 3:10,11,25*
_Lalpa pakhat an zaa chunga Lalpa ani Tah hian Juda leh greek a danglam love Rom 10:12 Ephesi 2:11-18 Rom 9:25,26_
👆heng kan han zir chian hian Daniela hapta hi vakvai emaw la hmanloh a awmlo tih hi achianghle ani
Hnial tute chuan
Sualna atitawp lovaṭbawhchhiatna atikin hek loh avang hian hapta ala tawp lo ani an ti thin
Mihring te hian Kei mahni ah hian Sualna hi kan titawo phal lo zawk mai alo ni si,,
*Lal Isua khan Sual te atlengfai vek ani tih hi kan pawm lo alo ni zawk mai lo maw?
Hebrai 1:3. ah chuan Sualte atlenfai hnuah Ropuibera dinglamah athu tiin kan hmu a ni,
keimahni mihring hian sual hi kan la duh a Keimahni hi Pathian mi hmanah kan in hlan duhloh vang mai alo niber zawk ani.
Paula chuan Kriata hnenah Khenbeh in ka awm a ti a,Galatia 2:20 Sualna Krista ah kan khenbeh chuan Engtin nge sual itih theih tawh ang Che thei lo vin Krista Krawss ah i khengbet ngam em?
Awle Tunah chuan hapta chhut dan diklo tlem han sawi thuak ila atha awm e,,
UPC pastor Rev,K ,Thanchungnunga chuan hapta 70 Chhut tan kum chu *BC 450* ani ati a,UPC pastor vek Rev R.Sangthanga chuan BC 445 emaw 444 ani ati bawk a,Thurinzirchianna tih lehkha bu ah khan sawi Major Sangzuala khan Holy Bible thu tlangpui tih ah khan Bc 454 ani e ati leh a,amah phei hi chuan 445 apawm hmasa a,apawm leh sawi fiah dan athlak vel ani
BC 454 hi Chhut tan kumah hmang ta ilang *Jeruslem an sak that zawh kha BC 405 tih na ani anga Lal Isua Baptisma chan kum AD 30 ani tihna ani bawk ang heihi adikloh zia ati chiang hle*
BC 445 diklo nate
BC 445 atanga kan chhut chuan Jerusalem an sakthat zawh fel kum chu,Hapta 7 zawh kum chu BC 396 vel tihna ani anga,
Mahse Jerusalem an tundin leh sakthat zawh kum chu BC408 ani daih bawk si hei hian BC 445 hi adiklo tih ati lang chiang hle bawk
tin,Hapta 62 hnuah Isua chu tihbo ani ang tih ani a,BC 445 atanga kan chhut chuan Ad 45 velah Isua kha athi yihna ani bawk ang,Hapta 62 ah Isua chu hriak thihna dawngtur anih zia kan hmu a,BC 445 atanga chhut chuan Ad 41 velah Isuan baptisma achang tihna ani ang,
Mahse Lal Isua baptisma chan kum chu Ad 27 ani a,Athih kum chu AD 31 ani tih hnial rual ani silo
👆 Heng te hian Hapta 70 hi chhut dan diklo in an chhut ani tih ati chiang bawk😂
BC457 dik zia finfiahna ti hian afiah hle ani,
Achhut tan kum atang a diktaka kan chhut chuan alo dik thlap zawk ani,chuvangin hethu hi zir chiang la Ilo hriat thiam theihna Pathian in Awmpui in veng che rawhse Amen
Wednesday, 10 January 2018
Pathian Chawlhna
*PATHIAN CHAWLHNA*
*(The Divine Rest)*
_“Chutichuan, Pathian mite tân chuan Chawlhni a chawlhna a la awm ta fo va. Tupawh Pathian chawlhna a luta châwl ve tawh chu Pathian tih ang khân a hnathawhte chu a chawlhsan ve thin. Chutichuan, tumah chumi awih loh entirna anga awma an tluk loh nân chu chawlhna a lut tur chuan thahnem i ngai ang u,” (Heb. 4:9-10)._
Hebrai 4-a Pathian chawlhna chungchângah hian ngaihdân hrang hrang aawm a. Chung ngaidân hrang hrangte chu chipchiarin kan sawi vek seng lo va, kan chhang vek hman bawk hek lo vang; mahse tawite-in a tlangpui zawr zawr lo thlir thuak ang u.
1. Kristaah kan châwl tawh a, Sabbath hran a ngai tawh lo; Hebrai ziaktu hian Sabbath chawlhna a sawi lo.
2. Sabbath hi Isua entirtu (type) a ni a. Isua a taka a lo kal tawh avângin a hlim (Sabbath) hi chu a serh ngai tawh lo; a takin a luahlan vek tawh.
3. Isuaah kan châwl tawh a, Isua hi kan Sabbath a nih tawh avângin chawlhni bik, Sabbath emaw Sunday emaw pawh ni se kan mamawh tawh lo.
4. Chawlhni-a chawlhna chu a la awm reng a; mahse Thuthlung Thar fate tân chuan Sabbath ni tawh lovin chawlhni thar (chawlhni dâng) Sunday-ah kan châwl tawh zawk a ni.
Hetiang hian tunlai theologian- te zingah Hebrai bung 4-a chawlhna chungchângah ngaihdân hrang hrang a awm a. Khaw nge dik ber kan hriat theih nân Bible-in chawlhna hrang hrang a sawite i lo zir leh lawk ang u.
1. Nisarihni-a chawlhna (Creative Rest) Hei hi Pathian chu khawvel leh a chhunga thil awm zawng zawngte siamtu a nih hriatrengna atân mihringte hnena a pek, nisarihna, Sabbath ni-a chawlhna a ni a (Gen. 2:1-3).
He Chawlhni hi tisa hnathawh rinna vânga chawlhna satliah a ni lo (Sabbath a tira a pek lai khân sual a la awm lova, hnathawh hah a la awm lo hrim hrim), an nun kawng engkimah Pathianin a tihsak sa vek ringa Pathian rinnaa chawlhna, Pathiana innghah pumhlumna leh thlarau lam chawlhna atâna pek a ni bawk.
Mahse Adama te nupa khân he Pathian chawlhna hi bawhchhiatna avângin an chen rei hman ta lo a ni. Bawhchhiat hnuah khân he Pathian chawlhna, chawlhnia châwl tura sâwmna leh thupek hi chiang takin Israel fate hnenah pek a ni leh a. Mahse Israel fate pawh kha lang thei lamah an tisa chu châwl angin lang mah se, thlarau lama chawlhna tak takah erawh chuan an châwl thei ta lo a. Mi pahnih khatte chu tisa leh thlarauah an châwl a ni mai thei; mahse a hnam pum ang kha chuan Pathian duh dân angin an châwl lo a ni.
2. Lei Kanana chawlhna (Rest from enemies) “LALPA in Pathianin a pek che u ram leh chawlhna chuin la thleng rih si lo. Jordan lui in kai a, LALPA in Pathianin a luahtir tur che u-a in awm a, him taka in awm theihna tura in vela hnam zawng zawngte laka a chawlhtir hunah che u erawh chuan heti hi a ni ang,” (Deut. 12:9-10).
Hei hi hmelma laka chawlhna, Kanan ram chawlhna a ni.
Hei chawlhnaah hian Aigupta atanga chhuakte zingah Joshua leh Caleba te chauh lo chu chawl thei an awm lo; mi dang zawngte churin lohna avângin kawng lakah an boral ta vek a, he chawlhnaah hian an lut thei ta lo a ni (Cf. “Ka chawlhnaah chuan an lut lo vang,” Heb. 4:50).
He chawlhnaa chawlte hi kawng laka piang, kum 40 aia upa lo, thalai rual thah an ni. Pathianin a tiam - khawizu leh hnutetui luanna ramah khân an taksa chu a châwl ngei mai; mahse Pathianin a tira châwl tura a sawmna Pathian chawlhnaah chuan an chawl tak tak thei lo a ni.
Chuvângin, Davida hunah Pathian chawlhna a lut tura sawmna chu a mite hnenah pek nawn leh a ni (Sam 95:7:11).
3. Biakbuk chawlhna (God’s dwelling place) Solomon-an Pathian temple a sak zawh a, ahlanna tawngtaiah khân temple chu Pathian mite chawlhna a nih thu a sawi a: “Tin a ding a, aw ring takin, ‘A thutiam zawng zawng ang zela a mi Israelte chawlhna petu LALPA chu fakin awm rawh se,” tiin (1 Lalte8:56).
Temple kha Pathian mite tân chawlhna a nih rualin Pathian ngei tân pawh chawlhna a nih ve tho thu Davida pawhin tihian a lo sawi: “Aw LALPA, tho la, i chawlhhmun turah chuan lut ang che; nang nen, i chakna bawm nen…. LALPA chuan Zion chu a thlang si a; a awmna atân a duh a.
Hei hi kumkhua atâna ka chawlh hmun tur a ni: Hetah hian ka awm reng ang; ka duhzawng a ni si a,” (Sam 131:8, 13-14).
Thlalera an awm lai atang tawh khân biakbuk rawngbawlna kha a mite’n thlarau lam chawlhna an dawn theihna tur atâna Pathian ruahman a ni a. Thlarau lam mai pawh ni loin, an nun kawng engkimah biakbuk kha a laipui berah an neih a ni.
Chu chu Pathian awmna hmun a ni a, a mite’n Pathian an hmuhna tur hmun atâna a ruat bik hmun thianghlim a ni. Mahse biakbuk leh temple hmang pawh khân a mite chu a (Pathian) chawlhnaah an lut tak tak thei chuang lo.
A hmingin, chawp leh chilha hremna lak atanga an fihlim theih nân an inthawi a, rilru leh thinlung lama simna tak tak erawh an nei lo. An inthawinate pawh chu Pathian tân chuan ninawm mai a lo ni a. Ran talhtu pawh mihring thattu ang mai an lo ni ta a ni (Isa. 66:3).
A tawpah chuan temple leh khawpui chu tihchhiat a ni ta a, temple leh a rawngbawlna zawng zawng pawh chu hnawl a ni ta a ni (Lk. 13:34-35).
Tichuan Israel fate tluknaah kan tluk ve loh nân leh an tihsual anga kan tihsual ve loh nân, Hebrai ziaktu chuan hun hnuhnunga awmte hnenah Pathian chawlhnaa kan chawlh ngei theih nân thahnemngai takin sâwmna min rawn pe leh ta a ni (Heb. 4:11).
4. Thlaraua chawlhna (Redemptive rest) He chawlhna hi tisa thilte thihsan a, Kristaa chawlhna a ni. Mahni thil tha tih avânga chhandam nih tumna bansan a, Krista thiltih rinchhana chawlhna a ni a. Kan thiltih that vâng ni miah lo va, a thlawn liau liaua thiam min chantirtu rinnaa chawlhna a ni bawk.
A hmangaihna ang chhunga chawlhna, harsatna leh tihduhdahna karah pawh amaha innghat a thlamuang taka chawlh veng vengna a ni.
Isuan, “Nangni thawkrim leh phurrit phur zawng zawngte u ka hnenahlo kal ula, keiman ka chawlhtir ang che u,” a tih - thlarau lam tâna chawlhna a sawi kha a ni (Matt. 11:28-30).
Hemi chawlhna hi a ni Israel fate’n an hriatthiam loh kha (Jer. 6:16).
5. Van Kanan chawlhna (Eschatological rest) Eng ang pawhin he khawvelah hian hlimin lawm mah ila, tin, eng ang pawhin Kristaah châwl hahdam mah ila, he khawvela kan chawlhna hi chu nakina van Kanan rama kan chawlh hlenna tur hlimthla ang chauh a la ni tho tho.
Thlarau lamah châwl mah ila, kan taksa hi natna leh hrehawmna te, thihna lakah te a lachâwl tak tak thei rih lo. Nakinah, Krista zarah taksa leh thlarau chawlhna famkimah chuan kan la lut dawn a. Chu chu ringtu zawng zawngte’n kan beisei leh kan thlir chu a ni.
*Thu tlangkawmna*
Hetiang hian chawlhna hrang hrang kan han sawi ta a. Hebrai ziaktu’n sawi a tum ber Pathian chawlhna chu a chunga kan sawi tak – ‘thlarau chawlhna’ khi a ni. Hebrai ziaktu hian Hebrai bung 3 leh 4-ah hian chawlhni dik leh dik lo emaw, Sabbath serh pawimawhzia lam emaw hi a thupui a ni lo. A chhan chu, Hebrai-ho hi Sabbath serh sa (Sabbath keeping people) an ni a, Sabbath hi an buaina a ni ve lo atin a ni.
Nimahsela, Sabbath serh reng chung si khân Pathian chawlhnah an lut tlat si lo a, chuvâng chuan thlarau lam chawlhnaa lut turin thahnemngai takin a sâwm a, chu chu a thupui ber pawh a ni.
Ellen G. White-i chuan, “Helaia Hebrai ziaktu’n a sawi chawlhna hi ‘khawngaihna chawlhna (rest of grace)’ a ni e,” tiin a sawi a (cf. SDA Bible Commentary, vol. 7, p. 423).
Kawng lehlamah chuan, Hebrai ziaktu hian Sabbath hi a sawi tum ber ni lo mah se, Sabbath hi a ngai tawh lo tih lam erawh chuan a sawi miah lo thung a. Krista a châwl tawhte chu Sabbath-ah an chawlh a ngai tawh lo tih lam a sawi hek lo. Chu tih ahnekin “Pathian mite tân chuan Chawlhnia chawlhna a la awm ta fo va. Pathian chawlhnaa châwl ve tawhte chu Pathianin a tih angin an hnate an chawlhsanve thin,” a ti a ni zawk (Heb. 4:9-11).
Tawngbul lam (Grik) kan en chuan helaia, ‘Chawlhnia chawlhna’ a tihah hian ‘sabbatismo’ a hmang a. ‘Sabbatismo’ tih tawngkam hi Bible pumpuiah hian helaiah chiah hian hman a ni a, a awmzia chu ‘Sabbath chawlhna’ (Sabbath keeping) tihnaa ni.
Chuvângin, Hebrai ziaktu hian Sabbath nia châwl mek Hebrai mite chu Sabbath-ah chauh ni loin, Kristaah pawh an chawlh tel theih nân thahnemngai takin a sâwm a ni.
Thlaraua chawlhna leh, taksa ngei Sabbath ni-a a chawlhna hi thil kal kawp tlat a ni a.
Kha tih laia Hebrai mite buaina ang kha tunlaia Sabbath serh tute buaina pawh ni ve-in a lang. Sabbath serh uluk hle si hian Kristaah an châwl lo ang tih a hlauhawm hle a ni.
Kristaah mi a chawlh phawt loh chuan Sabbath ni-ah hian a châwl tak tak thei lo.
Chutiang chiah chuan Krista a chawlhna ringawt kan sawi ang a, Krisita a chawl tawhte chu Amah Lal Isua pawh Sabbath ni a a chawlh ang khan kan hriat hmaih ang tih a hlauh awm bawk.
Pathian chawlhnaah hian i lut ve tawh tak tak em? Sabbath-a châwl reng chung si hian Pathian chawlhnaa châwl reng reng lo hian a awm theih a ni tih hriain, Hebrai ziaktuin min sâwm ang hian Pathian chawlhnaa (thlarau lam chawlhna) leh Sabbath chawlhna ah lut theuh turin tan i la thar leh ang u.