DAN THILTIHTE
Paula hian Galatia 2:16-ah ngawt pawh mi tû mah “dân thiltihte” avânga thiam chang an awm loh thu hi vawi thum lai a sawi a.
“Dân thiltihte” a tih hi eng nge ni? Engtin nge hêng Bible chângten (Gal. 2:16, 17; 3:2, 5, 10; Rome 3:20, 28) “dân thiltihte” a tih awmzia hi hrethiam thei tûrin min țanpui? _______________________________ ________________________________________________
“Dân thiltihte” tih țawngkam awmzia hrethiam tûr chuan engtiangin nge Paula hian dân tih thumal hi a hman țhin tih kan hriatthiam hmasak phawt a ngai a. Dân (Grik țawngin, nomos) tih thumal hi Paula lehkhathawnahte hian vawi 121 lai a lang a. Thil chi hrang hrang–Pathianin zâwm tûra amîte a duh dân (law) te, Mosia lehkhabu panga (Torah) te, Thuthlung Hlui pum pui te leh, mi zawng zawng zawm tlân tûr dân sawina te a ni thei vek a. Chutih rualin, Paulan a hman dân takah hi chuan Mosia hmanga Pathianin amîte hnêna a pêk dân chi hrang hrangte kha a kâwk deuh zêl a ni.
Chuvângin “dân thiltihte” tih țawngkam hian Mosia hmanga Pathianin a pêk dânin–țhatna dân (Thu Sâwm Pêk) a ni emaw, serhleh sâng dân a ni emaw–a phût zawng zawngte kha a huam vek niin a lang. Paulan a sawi awmzia tak chu, eng anga nasa pawhin dân hi zawm tum mah ila, kan thuâwihna chu Pathianin thiam min chantîr phahna leh, Pathian hmaa mi fel tia puan kan nih theihna tûr khawpa țha a tling zo ngai dâwn chuang lo tihna a ni.
A chhan chu, Pathian dân hian ngaihtuahna leh thiltih kawng tinrêngah rinawmna vâwrtâwp a phût tlat a–chu pawh chu eng emaw châng chauh ni lovin, engtik lai pawhin a la ni ta deuh deuh a; a thupêkte hi a țhen a zâr chauh ni lovin, a zavaia zawm vek a ngiat tlat bawk a ni.
“Dân thiltihte” tih țawngkam hi Thuthlung Hlui lamah chuan a lang ve lo va, Thuthlung Thar lamah pawh Paula lehkhathawnte tih lovah chuan hmuh tûr a awm miah lo bawk. Amaherawh chu, kum 1947-a Tuipui Thi kam vêla Juda pâwl pakhat, Isua hunlaia chêng ve, Essene-ho antih maite thuziak hlui eng emaw zât an hmuh chhuahte (Dead Sea Scrolls) ațang khân “dân thiltihte” tih țawngkam awmzia chu hriatthiam a lo ni ta a.
Hêng lehkhabu zialte hi Hebrai țawnga ziak a ni a, zial pakhatah chuan he țawngkam chiah chiah hi a lo awm ve tlat mai. Chu lehkhabu zial hming chu Miqsat Ma’as Ha-Torah a ni a, “Dân Thiltih Pawimawh Tak Takte” tia lehlin theih a ni.
He lehkhabu zialah hian Bible behchhana thil thianghlimte tihbawlhhlawh a nih lohna tûra vênhim dân chi hrang hrang sawifiah a ni a; chûng zîngah chuan Jentail-te lak ațanga Juda-te danglam bîkna eng emaw zât pawh a tel a.
A tâwp lamah chuan hêng “dân thiltihte” hi țha taka i zâwm a nih chuan, “mi fela chhiar i ni ang” tih a inziak a ni. Paula ang lo takin he lehkhabu zial ziaktuhi chuan rinna avâng ni lovin, nungchang țhat avânga felna hlawh chhuak tûrin min râwn a ni.
Nangma nun kha inen la, engtiang taka țhâin nge Pathian dân hi i zawm le? Dân zawm avânga thiam chan tûr ni ta ang se, thiam chang thei tûr khawpa țhâin i zâwm niin i inhria em? (Rome 3:10–20 en la).
I inhre lo a nih chuan eng vânga inhre lo nge i nih, i chhânna chuan engtin nge heti laia Paula thil sawi hi hrethiam tûrin a țanpui che?
No comments:
Post a Comment